ییلد فارمینگ یا کشت سود، یک استراتژی کسب سود در برنامههای مالی غیرمتمرکز (دیفای) است که در آن کاربر در ازای دریافت سود توکن، نقدینگی یک پروتکل را تامین میکند. قبل از دیفای (امور مالی غیرمتمرکز)، فقط دو راه برای کسب درآمد از توکنها وجود داشت: ترید کردن آنها یا هولد کردن. دیفای این را توسعه داد و به کاربران امکان داد که از پاداش توکن نیز بهرهمند شوند.
شما برای فعالیت در دیفای فقط به یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری توکن نیاز دارید. ایده کامل دیفای این است که میتوانید توکنهایی را قرض بگیرید، آنها را درون استخر نقدینگی قرار دهید، و به صورت ناشناس سود کنید.
در حالی که اکثر پلتفرمهای آنلاین مرسوم شما را ملزم به ارائه اطلاعات شخصی قبل از اجازه دسترسی به خدمات آنها میکنند، دیفای وعده غیرمتمرکز نگه داشتن نرمافزار را برای همه در هر کجای دنیا حفظ میکند. ناگفته نماند که بیشتر خدمات غیرمتمرکز سود بسیار بالاتری نسبت به خدمات سنتی دارند. اگر بانکی 1-2 درصد سود سپرده به شما پیشنهاد دهد، در دیفای میتوانید تا 100 برابر سود کسب کنید.
تاریخچه کوتاهی از کشت سود
برخلاف تصور عموم، کشت سود از آنچه جامعه تصور میکند قدیمیتر است. IDEX، یکی از بزرگترین صرافیهای غیرمتمرکز قبل از DeFi، کشت سود را برای اولین بار در اکتبر 2017 معرفی کرد. دو سال بعد، پروتکل نقدینگی مشتقات Synthetix با کمک اوراکل Chainlink، کشت سود را دوباره تعریف کرد. سرانجام، صرافیهای غیرمتمرکز جدید مانند یونی سواپ (Uniswap) و کامپوند (Compound)، استخراج نقدینگی را در سال 2020 رواج دادند. این موضوع یک تأثیر اساسی در بخش دیفای داشت و آن را برای همیشه تغییر داد. استخراج نقدینگی استراتژی برخی از برنامههای مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که با آن به دنبال جذب کاربران هستند. این روش تمرکز بر روی ایجاد انگیزه برای تزریق نقدینگی در پروتکل در ازای توزیع یک سری توکن میان کاربران است که میتوانند با پاداشهای بهتر یا رمزارزهای دیگر مبادله شوند.
مطلب مفید: چگونه با گوشی موبایل ماینینگ انجام دهیم؟
استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) چیست؟
استخراج نقدینگی از دو مفهوم بسیار مهم، نقدینگی و استخراج ناشی میشود. منظور از نقدینگی، در دسترس بودن کوینها / توکنها در یک بستر مشخص است که برای ایجاد، رشد و گسترش بازارهای دیفای ضروری است. از طرف دیگر، منظور از استخراج، تکنیک مبتنی بر PoW است که در آن با در دسترس قرار دادن توان محاسباتی، توکنهای جدیدی را دریافت میکنید که توسط الگوریتم تولید شدهاند. این دو مفهوم، گرچه از یکدیگر دور هستند، اما میتوانند با هم پیوند خورده و فرایندی ایجاد کنند که باعث رونق برخی از پروژههای دیفای شده است.
اساساً، شخصی که میخواهد استخراج نقدینگی را انجام دهد، به یک گروه خاص نقدینگی قرض میدهد (مثلا Uniswap) و بسته به زمان و میزان نقدینگی ارائه شده، توکنهای جدیدی دریافت میکند. بیایید مثالی بزنیم تا مطلب را روشن کنیم.
یک پلتفرم جدید دارای توکنهای حاکمیتی GOV است که میخواهد توزیع کند. برای این کار، در وایت پیپر خود، برخی از استخرهای Uniswap را معرفی میکند که از طریق استخراج نقدینگی میتوانند این توکن GOV را دریافت کنند. فرد علاقه مند به پروژه باید به یکی از استخرهای معرفی شده نقدینگی بدهد. کاربر در ازای آن توکن دریافت میکند. تا زمانی که توکنهای ارائه شده توسط کاربر در استخر باقی بمانند، وی هم 0.3٪ سود و هم توکنهای حاکمیتی که در هر بلاک استخراج میشود را به دست میآورد. در زمان بازخرید، کاربر با برگرداندن توکنها در ازای آن هم پاداش و هم GOV را دریافت میکند.
ییلد فارمینگ یا کشت سود چگونه کار میکند؟
بیشتر DEX ها با جایگزینی دفترچه سفارش صرافی (order book) با بازار ساز خودکار (AMM) غیرمتمرکز میشوند. AMM یک قرارداد هوشمند است که سفارشات کاربران را تطبیق میدهد. از آنجا که قراردادهای هوشمند غیرمتمرکز است، کاربران مجبور نیستند با دفترچه سفارش صرافی معامله کنند. در عوض، آنها به طور موثر با کاربران دیگر معامله میکنند.
برای معامله، این پلتفرمها سرویس تعویض توکن (Token Swap) را ارائه دادند. هر بار که کاربر معامله میکند، هزینه مشخصی را پرداخت میکند. به عنوان مثال، این کارمزد در Uniswap به 0.3٪ میرسد.
AMM این هزینهها را جمعآوری میکند و آنها را به عنوان یک پاداش به هر تأمینکننده نقدینگی (LP) اعطا میکند. بنابراین، DEX یک اکوسیستم همزیستی ارائه میدهد که در آن گروهی از کاربران به یکدیگر کمک میکنند. در حالی که تریدر توکن، کارمزد کمی را برای معامله در صرافی غیرمتمرکز پرداخت میکند، تأمینکننده نقدینگی (LP) با تأمین نقدینگی مورد نیاز درآمد کسب میکند.
پروتکلهای کشت سود
پروتکلهای استخراج نقدینگی در هر شکل و اندازهای وجود دارد. هر پروتکل منحصر به فرد است و ویژگیهای متمایز و انواع توزیع پاداش خود را ارائه میدهد. با این وجود، بیشتر پروتکلها را میتوان در سه گروه متمایز دستهبندی کرد.
این گروهها از نظر هدف، روش تمرکززدایی و توزیع متفاوت هستند. بسته به آنچه در یک پروژه جستجو میکنید، گروه خاصی را انتخاب میکنید. پروتکلهای کشت سود سه دسته تقسیم میشوند:
Fair decentralization
پروژههای کشت سود با این پروتکل اغلب به دنبال پاداش دادن به اعضای فعال جامعه هستند. بیشتر اوقات، توکنها برای همه کاربران اولیه که به پلتفرم پیوستهاند توزیع میشود. با این کار، توسعه دهندگان با توزیع توکن به روشی که مشابه فروش توکن در بازار نباشد، از تمرکززدایی اطمینان مییابند.
Progressive decentralization
این پروتکلها در واگذاری فوری کنترل پلتفرم به جامعه مردد هستند. توسعه دهندگان معمولاً چند ماه پس از راهاندازی اولیه پلتفرم، یک مدل حاکمیتی را اجرا میکنند. هدف اصلی اطمینان از توزیع عادلانه توکنها برای جلوگیری از انباشته کردن توکنها توسط نهنگها است.
Marketing-oriented protocols
این پروژه اغلب هفتهها قبل از راهاندازی آشکار میشود و به کاربران انگیزه میدهد تا قبل از راهاندازی پلتفرم را به بازار عرضه کنند. بازاریابی یک پلت فرم میتواند به جمعآوری وجوه نقدینگی کمک کند .
چرا کشت سود در پلتفرمهای دیفای بسیار مهم است؟
کشت سود راهی برای تشویق سرمایهگذاری و تزریق نقدینگی در پلتفرم است. تأمین کنندگان نقدینگی یا LP، با سرمایهگذاری در آن پاداشهایی را برای مشارکت خود به دست میآورند . به طور کلی پاداشها توسط یک توکن از همان پلتفرم داده میشوند. این توکنها طبق برنامهریزی پروتکل تولید میشوند و به عنوان بخشی از پاداشهایشان بین تأمین کنندگان نقدینگی توزیع میشوند.
مزایای کشت سود
در وهله اول، انگیزه و جذابیت بزرگی برای سرمایهگذاران است. ارائه پاداش برای شرکت در پلتفرمها، توجه بسیاری از سرمایهگذاران را به خود جلب میکند، خصوصاً اگر این پاداشها سود بالایی داشته باشد.
علاوه بر این، رشد پلتفرم سود به دنبال دارد. پلتفرمهای کشت سود میتوانند در مدت زمان بسیار کوتاهی، سرمایهگذاری های انجام شده در داخل پلتفرم را چند برابر کنند. علاوه بر این، پلت فرم مذکور امکان تحقق وام هایی را دارد که میتوانند در همان بستر یا در پلتفرم دیگری سرمایهگذاری شوند .
اکثر این پروتکلها غیرمتمرکز هستند و یا دارای درجه بالایی از تمرکززدایی هستند، بنابراین هر کسی میتواند در آنها شرکت کند.
معایب استخراج نقدینگی
استفاده از آنها مشکل است و پلتفرمهایی بسیار فنی هستند. اگر شخصی دانش اولیه از ابزارهای مالی نداشته باشد، ممکن است ضرر کند.
در حال حاضر بیشتر پلتفرمهای استخراج نقدینگی ریشه در بلاک چین اتریوم دارند و رشد عظیم آن (به طور کلی همراه با اکوسیستم DeFi) شبکه را به ظرفیت کامل رسانده است. در حال حاضر، معاملات DeFi در Ethereum به هیچ وجه ارزان نیست.
از طرف دیگر، اگر کاربر برخی از جنبه های مربوط به فعالیت را در نظر نگیرد، مانند هزینه در کمیسیونها، شاخص های وثیقه، نوسانات رمز ارزها در بازار، ممکن است در نهایت پول خود را از دست بدهد.
علاوه بر این، پلتفرمهای استخراج نقدینگی در معرض نوسانات بالایی هستند. در حقیقت، بسیاری از متخصصان معتقدند كه چنین پلتفرمهایی به عنوان “حباب ساز ” رفتار میکنند .
پلتفرمهایی برای استفاده از استخراج نقدینگی
از جمله بسترهای برتر برای استفاده از استخراج نقدینگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- Compound جایی که ارائهدهندگان نقدینگی (LP) برای مشارکت خود توکنهای COMP را به دست میآورند. این توکنها میتوانند به صورت داخلی در پلتفرم یا صرافیها (متمرکز یا غیرمتمرکز) مبادله شوند تا در سایر توکنهای مختلف سود کسب کنند.
- AAVE پروژه دیگری است که در آن میتوانیم استخراج نقدینگی را عملی کنیم. در واقع، با انتقال توکن ETHLend قدیمی آن به توکن جدید AAVE، این عمل میتواند بازدهی بهتری برای دارندگان آن داشته باشد.
- Balancer طرحی است که اخیراً تصمیم گرفت پروتکل خود را برای راهاندازی توکن BAL به روز کند، توکن حاکمیتی که استخراج نقدینگی را روی پلتفرم خود امکانپذیر میکند.
- Curves کلیه فعالیتها و سودهای خود را در سیستم عامل خود بر مبنای استخراج نقدینگی همراه با یک سیستم کشت سود غیرمتمرکز برای استفاده در ایجاد استخرهای نقدینگی برای پروتکلهای دیگر (مانند Uniswap) قرار میدهد. هدف این استراتژی به حداکثر رساندن سود است، با توجه به اینکه Curve فقط با stablecoin کار میکند.
- Uniswap برترین DEX در دنیای DeFi است. با این حال، اخیراً تیم توسعهدهنده آن توکن UNI را معرفی کرده است. که یک توکن استخراج نقدینگی است که منجر به استفاده از این پروتکل شده است. در حقیقت، Uniswap در حال حاضر با ارزش قفل شده (TVL) حدود 2،1 میلیارد دلار در رتبه اول قرار دارد.
- yearn.finance پروژه معروف آندره کرونژ بهترین yield farming و استخراج نقدینگی را در یک مکان گرد هم آورده است. در واقع، با توجه به ارزش شگفت انگیز توکن، این توکن حداکثر استخراج نقدینگی را فراهم میکند.
مطلب مفید: آوه (AAVE) چیست؟ دریافت وام ارز دیجیتال در دیفای
نقش توکنهای GOV در استخراج نقدینگی
برای اطمینان از عدم تمرکز کامل در DEX، توسعه دهندگان باید پلتفرم را به یک پروژه متعلق به جامعه تبدیل کنند. چنین پروژهای باید به جامعه، توانایی کنترل بستر را بدهد. بدین منظور بیشتر صرافیهای غیرمتمرکز یک مدل حکمرانی ارائه میدهند که در آن کاربران میتوانند از طریق رأیگیری شرکت کنند. این سیستم دارای یک توکن حکمرانی است. معمولاً توسعه دهندگان برای اطمینان از عدم تمرکز کامل، ارز رمزنگاریشده را به طور عادلانه توزیع میکنند. توسعه دهندگان توکن را در بازار لیست میکنند که در آن شرکتکنندگان متقاضی میتوانند از طریق توکن در پلتفرم سرمایهگذاری کنند. در موارد دیگر، توسعه دهندگان قبل از لیست کردن توکن، بخشی از توکنها را به اعضای اولیه انجمن توزیع میکنند.
توکنهای حاکمیتی نقش اساسی در استخراج نقدینگی دارند، زیرا اغلب به صورت پاداش ثانویه عمل میکنند. تعدادی از پروتکلها تصمیم گرفتند که LP ها را با نرخ عملکرد سنتی پاداش دهند و همچنین توکنهای حاکمیتی را نیز به این ترکیب اضافه کنند. این کار، انگیزه استخراج نقدینگی را افزایش میدهد، زیرا LP ها درآمد اضافی کسب میکنند. علاوه بر این، آنها با مشارکت در حاکمیت سهمی در پروتکل دریافت میکنند. با این کار، آنها میتوانند پروتکل، نحوه عملکرد آن را تغییر دهند و حتی مجموعه نقدینگی بیشتری اضافه کنند.
تفاوت بین استخراج ارز دیجیتال و Yield Farming:
در استخراج ارز دیجیتال از الگوریتم اجماع اثبات کار استفاده میشود . اما ییلد فارمینگ بر اساس امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi به عنوان ” money logo ” شناخته میشود و در شبکه Ethereum کار میکند.
تأمین کنندگان نقدینگی یا LP نقشی اساسی در تولید محصول دارند. در حالی که استخراج ارز دیجیتال عمدتاً با سرمایهگذاری در استخرهای استخراج رخ میدهد.
در ییلد فارمینگ پاداش و درآمد از طریق سرمایهگذاری به دست میآید. اما استخراج کنندگان ارز دیجیتال با تولید بلوکهای جدید از طریق معاملات تایید شده در استخر استخراج، پاداش میگیرند.
تفاوت استیکینگ و ییلد فارمینگ
ییلد فارمینگ در مقایسه با استیکینگ فرآیند پیچیدهای است. Staking به طور عمده بر روی سازوکار اجماع Proof-of-Stake یا PoS کار میکند . که در آن یک اعتبارسنج بلاک را از طریق یک فرآیند انتخاب تصادفی ایجاد میکند و پاداشهای پرداخت شده توسط سرمایهگذاران پلتفرم را میگیرد. هرچه سهم بیشتر باشد، پاداش سهام نیز بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر، ییلد فارمینگ وجوه خود را در استخرهای وام در جایی که سایر وامگیرندگان در ازای دریافت سود وام میگیرند، سرمایهگذاری میکنند.
[irp posts=”3994″ name=”اثبات سهام چیست؟”]
سخن پایانی
ییلد فارمینگ یا کشت سود، فرآیند کسب توکن از طریق ایجاد نقدینگی برای استخرها میباشد. در این مقاله به بررسی مفهوم کشت سود پرداخته شد. معایب و مزایای آن را ذکر کرده و پلتفرمهایی که در این زمینه فعالیت میکنند را برشمردیم.
طبق نظر کارشناسان، بعضی از پروژههای کشت سود ماندگار نیستند. معمولاً این پروژهها در یک بازه زمانی کوتاه مبلغ قابل توجهی را جذب میکنند و بعد فراموش میشوند. عدهای این پروژهها را کلاهبرداری میدانند. اما بعضی از پلتفرمهای کشت سود سابقهای طولانی دارند و میتوانند باعث تحول حوزه وام شوند.
بله. اما سود آن بستگی به این دارد که چه میزان نقدینگی را برای پلتفرمها تامین کنید. اگرچه برخی از استراتژیهای پرریسک، سودقابلتوجهی ارائه میدهند، اما معمولا برای اثرگذار بودن به درک کامل پلتفرم و پروتکل نیاز دارند.