چارتر پارتی (Charter Party)، قراردادی که به موجب آن مالک کشتی، آن را برای استفاده در حمل و نقل محموله به دیگران واگذار می‌کند. در صورت مجاز بودن شرایط قرارداد چارتر، ممکن است با سایر فرستنده‌ها قراردادهای فرعی منعقد کند. مالک کشتی همچنان به کنترل ناوبری و مدیریت کشتی ادامه می‌دهد، اما ظرفیت حمل آن توسط اجاره کننده انجام می‌شود.

انواع قرارداد چارتر پارتی یا اجاره کشتی

قرارداد اجاره زمانی (Time Charter Party)

در این نوع قرارداد، تمام ظرفیت کشتی برای مدت معین اجاره داده می‌شود و مدت اجاره با توجه به نیازهای اجاره کننده (Charterer) و توافق مالک تعیین می‌شود، که ممکن است چند ماه یا حتی چند سال باشد. طبق این قرارداد، مالک کشتی متعهد می‌شود کشتی را برای دریانوردی، در زمان و مکان تعیین شده در اختیار اجاره کننده قرار دهد، در غیر این صورت اجاره کننده می‌تواند به خاطر این تاخیر، قرارداد را فسخ و مطالبه خسارت نماید.

در قراردادهاى اجاره زمانى، اجاره دهنده و يا صاحب کشتى موظف است کشتی را بیمه و دستمزد خدمه کشتی را که در استخدامش قرار دارند، بپردازد. اجاره کننده علاوه بر هزینه اجاره، باید مخارج سوخت کشتی در دریا و بندر را نیز بپردازد. هزینه‌های مربوط به عوارض بندری، عبور از کانال، اجاره یدک‌کش و هر نوع مالیات و عوارض متعلق به کالا بر عهده اجاره کننده است؛ و معمولاً بارگیری و تخلیه کالا را فراهم و هزینه‌های مربوط به آن‌ها را پرداخت می‌کند. اگر کشتی بر اثر نقص فنی یا حادثه‌ای از حرکت باز ایستد، برای زمان تلف شده، اجاره تعلق نمی‌گیرد، ولی برای موارد دیگر، باید اجاره بها به طور کامل پرداخت شود.

قرارداد اجاره برای سفر (Voyage Charter Party)

در این قرارداد، مالک کشتی کالای معینی را بین بنادر یا در محدوده‌ای مشخص حمل کرده و در ازای آن مبلغی به عنوان کرایه دریافت می‌کند. این مبلغ، بر اساس وزن کالا یا در صورت حجیم بودن بر اساس حجم آن محاسبه می‌شود. اگر این جزئیات، به طور دقیق مشخص نباشد، طرفین ممکن است در مورد مبلغ مقطوعی به عنوان کرایه توافق کنند. در اجاره سفری، کشتی مانند اجاره زمانی، خدمه و به طور کلی مدیریت کشتی در اختیار مالک باقی می‌ماند.

انواع قرارداد اجاره سفری 

• اجاره کشتی برای یک سفر
• اجاره کشتی برای سفرهای متوالی

در مواردی که کالا معادل یا کمتر از ظرفیت حمل کشتی باشد، می‌توان آن را طی یک سفر حمل کرد. ولی اگر کالا بیش از ظرفیت حمل کشتی برای یک سفر باشد، قرارداد اجاره برای چندین سفر تنظیم می‌گردد. این نوع قرارداد در فاصله دو تاریخی که تعیین می‌شود، یعنی تاریخ آغاز نخستین سفر و تاریخ پایان آخرین سفر، معتبر است.

قرارداد اجاره در قالب واگذاری (Bareboat Charter Party)

با این نوع چارتر، مالک کشتی، کل کشتی‌های خود را همراه با وسایل، ولی بدون خدمه برای مدت معینی به نرخی که معمولاً برحسب ظرفیت حمل، عمر و سرعت کشتی تعیین می‌شود اجاره می‌دهد و اجاره کننده، مسئولیت اداره آن را بر عهده دارد، گویی کشتی خودش است. به همین دلیل، اجاره در قالب واگذاری را اجاره کشتی لخت نیز می‌گویند. مالک کشتی، برای مدت تحت پوشش قرارداد اجاره، کنترل کشتی‌های خود را از دست داده است.

اجاره کننده تمام پرداخت‌ها، از قبیل سوخت، آذوقه، عوارض بندر، استخدام و پرداخت خدمه و... را می‌پردازد. ممکن است در قرارداد اجاره، بندی وجود داشته باشد که مدیر و مهندس ارشد باید توسط مالک کشتی تایید شوند.

اجاره کننده، مسئول نگهداری، حفظ و ایمنی کشتی است. قبل از تحویل به اجاره کننده، کشتی توسط نمایندگان هر دو طرف بررسی می‌شود و در هنگام تحویل مجدد نیز این کار انجام می‌شود.

بارنامه چارتر چیست؟

بارنامه چارتر، برای کالاهایی صادر می‌شود که کشتی اجاره‌ای و دربست باشد. حمل کالا، بر اساس این بارنامه تابع قرارداد چارتر می‌باشد. این بارنامه مورد قبول بانک‌ها، در اعتبار اسنادی نمی‌باشد. مگر این که خلاف آن شرط شده باشد. در ضمن، زمانی که سن کشتی‌ها از 15 سال بگذرد، به کشتی‌های اجاره ای دربست تبدیل می‌شوند.

نتیجه گیری

چارتر پارتی، قراردادی که بر اساس آن مالک کشتی، کشتی خود را برای استفاده در حمل و نقل کالاها به دیگران اجاره می‌دهد. در این قرارداد، مالک کشتی همچنان به کنترل ناوبری و مدیریت کشتی ادامه می‌دهد، اما ظرفیت حمل آن توسط اجاره کننده انجام می‌شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک نمایید.

همچنین در انتیراپ، خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از این خدمات می‌توانید به www.ntirapp.com مراجعه نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ