دموراژ و دیسپچ در صادرات و واردات کالا

تجار، اغلب هنگام واردات یا صادرات کالاهای مربوطه خود، با هزینه‌های غیرمنتظره مواجه می‌شوند. وقتی صحبت از حمل و نقل به میان می‌آید، هزینه‌های غیرمنتظره‌ می‌تواند ناشی از دموراژ باشد. صادرات و واردات قانونی در کشورهای مختلف از طریق گمرک انجام می‌گیرد، به همین دلیل دارای قواعد و مقررات خاصی است که شرکت‌های بازرگانی باید از آن پیروی کنند. دموراژ و دیسپچ دو مورد از این مفاهیم هستند که در این مقاله، به توضیحات هر یک می‌پردازیم.

دموراژ چیست؟

دموراژ، نتیجه عدم رعایت قوانین توافق شده در یک قرارداد است. در صادرات، برای انتقال کالا یک یا چند کانتینر اجاره می‌شود. شرکت‌های حمل و نقل که به وسیله‌ کشتی، محصولات را بین کشورها جا به جا می‌کنند، معمولا کانتینرها را با زمان معینی به شرکت‌های حمل کالا اجاره می‌دهند. چنانچه، در مدت زمان مشخص شده کانتینر به شرکت‌های حمل و نقل دریایی تحویل داده نشود، باید مبلغی به عنوان جریمه به این شرکت‌های حمل و نقل پرداخت شود، که به آن دموراژ (Demurrage) گفته می‌شود.

هزینه دموراژ چیست؟

هزینه دموراژ کانتینرهای مختلف، به نسبت ابعاد و نوع کانتینر با یکدیگر تفاوت دارد. برای مثال، کانتینرهای یخچال‌دار سایز بزرگ دارای هزینه دموراژ بیشتری هستند. تعداد معینی روزهای رایگان برای واردکنندگان و صادرکنندگان وجود دارد تا کالاها را به داخل و خارج از بنادر و لجستیک مربوط به این امر تحویل دهند. هزینه دموراژ به صورت روزانه محاسبه می‌شود. به محض پایان یافتن مدت زمان فری تایم، محاسبه دموراژ آغاز می‌شود.

فری تایم

هنگام عقد قرارداد با شرکت حمل و نقل کالا، زمان مشخصی با نام فری تایم (Free Time) توسط شرکت کشتیرانی تعیین می‌شود. این زمان در واقع مدت زمانی است که صاحب کالا می‌تواند کانتینر را بدون پرداخت هزینه اضافه در اختیار داشته باشد.

تعداد روزهای فری تایم بستگی به توافق صاحب کالا و شرکت حمل و نقل دارد. هر چه فری تایم بیشتر باشد، احتمال به وجود آمدن دموراژ کاهش می‌­یابد. معمولا شرکت‌های کشتیرانی، دو زمان مختلف را به عنوان فری تایم در نظر می‌گیرند. فری تایم مبدا و فری تایم مقصد که در ذیل به شرح هر یک می‌پردازیم:

فری تایم مبدا

فری تایم در مبدا، به تعداد روزهایی گفته می‌شود که صاحب کالا می‌تواند به صورت رایگان، کانتینر خالی را تحویل بگیرد، بارگیری انجام دهد و کانتینر را به شرکت حمل کالا تحویل دهد.

فری تایم مقصد

فری تایم در مقصد، به تعداد روزهایی گفته می‌شود که صاحب کالا می‌­تواند به صورت رایگان، کانتینر پر را تحویل گرفته، تخلیه بار انجام دهد و کانتینر خالی را به شرکت حمل تحویل دهد.

روش های کاهش هزینه دموراژ

برای این که در زمان انجام فرایند صادرات و واردات، هزینه کمتری به عنوان دموراژ پرداخت شود، نکاتی را باید در نظر گرفت.

• اگر صادرات و ترخیص کالا در کشور مقصد با تاخیر انجام می‌شود، کانتینری با مدت زمان فری تایم بیشتر اجاره شود.
•  قبل از رسیدن محموله مراحل ترخیص کالا شروع شود
• پس از دریافت محموله و ترخیص کالا، سریعا کانتینر تحویل داده شود
• از روش استریپ در تخلیه استفاده شود
• بندر و مسیر مناسبی انتخاب شود
• از شرکت­‌های ترخیص کار و حمل و نقل حرفه­‌ای، جهت رسیدن به موقع کالا و تخلیه بار استفاده شود

نکته: تمامی تعرفه‌های مربوط به دموراژ (جریمه) و دیسپچ (پاداش) باید در قرارداد قید شود.

دیسپچ چیست؟

نقطه مقابل دموراژ، دیسپچ است. چنانچه کانتینری که اجاره شده است، زودتر از زمان درج شده در قرارداد به شرکت حمل و نقل کشتیرانی تحویل داده شود، شامل دیسپچ (پاداش) می‌شود. در دیسپچ، به جای پرداخت مبلغی به عنوان جریمه به شرکت کشتیرانی، پاداشی نیز دریافت می‌شود. این میزان پاداش در قرارداد، بین صاحب کالا و شرکت کشتیرانی تعیین می‌شود.

نتیجه‌گیری

در این مقاله، هزینه دموراژ را مورد بررسی قرار دادیم که چنانچه، در مدت زمان مشخص شده کانتینر به شرکت‌های حمل و نقل دریایی تحویل داده نشود، باید مبلغی به عنوان جریمه به این شرکت‌های حمل و نقل پرداخت شود. جهت مشاهده سایر مقالات و اخبار در حوزه حمل و نقل کلیک کنید.

همچنین در انتیراپ خدماتی اعم از حمل و نقل بین المللی زمینی، ریلی، دریایی، هوایی، انبارداری و... ارائه می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و استفاده از این خدمات می‌توانید به www.ntirapp.com مراجعه نمایید.

عضویت در سامانه خدمات حمل و نقل انتیراپ